dierenrechten

Wat is de libertarische positie ten opzichte van dierenrechten? Als je moreel juist wenst te leven door geen agressie naar anderen te beginnen, moet je dit dan ook uitbreiden naar de dieren in je omgeving? 

Anders dan veel essays over dierenrechten die meteen beginnen met de rechtsverhouding tussen mens en dier, begin ik met de rechtsverhoudingen tussen dieren onderling, eerst verschillende diersoorten tegen over elkaar, en dan de rechten van dieren binnen 1 diersoort. Om ten slotte uit te komen bij de diersoort mens

Diersoorten onderling

In een wereld met roof- en prooidieren is er een conflict om het belangrijkste recht, dat op leven. Het recht op leven is in een dergelijke situatie een onmogelijkheid, als prooidieren het recht op leven hebben, dan sterven de roofdieren. Een situatie met roof en prooidieren is een evolutionair gegeven. Dit principe tegenwerken is onnatuurlijk. Dierenrechten, tussen diersoorten onderling, zijn daarom onnatuurlijk.

Binnen een diersoort

Dieren kunnen binnen een diersoort samenwerken. Er zijn dieren die in kolonies leven en waar men gezamenlijk voor het nageslacht zorgt. Er zijn echter ook dieren die infanticide plegen, die ten oorlog trekken tegen naastgelegen kolonies of waar na de paring het mannetje wordt opgegeten. Krokodillen verbieden hun jongen op te eten, of spinnen om na de paring hun mannetje op te eten, is tegen natuurlijk.

Tussen dier en mens

Heeft de mens dan wel rechten? Als een leeuw een mens aanvalt is dat zijn goed recht. Als een olifant ons aanvalt is dat zijn goed recht. Als bacillen of virussen iemand dodelijk ziek maken is dat hun goed recht. De mens heeft hier geen rechten.

Tussen mens en dier

Moet het dan tussen mens en dier anders zijn? Dat het toekennen van rechten aan dieren onnatuurlijk is, dat is wel duidelijk. Maar er kunnen wel degelijk morele overwegingen zijn om als mens dieren rechten te geven. Sommige mensen pleiten voor het verlenen van rechten aan dieren met een ontwikkeld zenuwstelsel. Anderen voor dieren met een zekere intelligentie. Of dieren met een moreel besef. Weer anderen zien de mens een zeker rentmeesterschap toebedeeld.

Het zenuwstelsel argument

Als de mens tegen de natuur in wenst te gaan, en toch dierenrechten wenst te verschaffen, dan is een scheidslijn die sommige activisten trekken het aanwezig zijn van een ontwikkeld zenuwstelsel. Als een dier geen pijn kan voelen, dan mag je hem doden of mishandelen. Anders niet. Ik vind dit standpunt nogal dieronvriendelijk, want ook dieren zonder ontwikkeld zenuwstelsel doen er vaak alles aan om te blijven leven. Het is volgens mij een arbitraire maatstaf. Die bovendien uitgaat van een foute veronderstelling, namelijk dat het kennelijk natuurlijk is dat er rechten zijn.

Het intelligentie standpunt

Dit is een doortrekking van het zenuwstandpunt. Intelligente dieren doden elkaar niet. Of in ieder geval, de mens ziet af van het doden van intelligente dieren. Afgezien van het probleem, hoe definieer en meet ik intelligentie bij een dier, staat dit dieronvriendelijk gedrag toe richting de grote massa diersoorten die niet als voldoende intelligent gekwalificeerd worden. Ik beschouw dit als selectieve moraliteit.

Het moreel besef argument

Dit is een argument om dieren geen rechten te geven. Dieren hebben geen moreel besef en mogen daarom worden gedood. Ik vind dit nogal cynisch. De diersoort die heeft aangetoond moeite met moraliteit te hebben is de mens zelf. Zie onze geschiedenis. Bovendien zou dit argument toegepast binnen de diersoort mens het vermoorden van zwakzinnigen en baby’s toestaan. Het is echter een argument dat ook de andere kant op kan werken. Aannemende dat de mens een moreel besef heeft, en de dieren niet, dan mogen dieren mensen aanvallen. Maar moet de mens zich inhouden bij aanvallen op dieren of daarvan af zien. En zo komen we vanzelf bij het volgende argument

Het rentmeesterschap argument

In ieder geval een deel van de menselijke populatie heeft een moreel besef. Hierop voortbouwende valt samen met de gedachte dat de mens een zekere mate van rentmeesterschap moet uitvoeren een vorm van dierenrechten te baseren. De mens heeft een enorme invloed op de aarde, en zou een rentmeester rol op zich kunnen nemen. Of in ieder geval dieren voldoende ruimte te geven. Ernaar streven om ecologische systemen in stand te houden. Gebieden apart te zetten waar minimale invloed van de mens is. Waar dieren onderling hun agressie op elkaar kunnen botvieren zodat de roofdieren, de prooidieren, de virussen en de bacillen in een onderlinge strijd blijven bestaan. De rauwe ruwe natuur zonder regels en zonder rechten. En waar de eeuwige cyclus van gewelddadige dood en geboorte voortgaat. Opdat de evolutie niet stopt.

De mens kan er daarnaast voor kiezen in zijn relaties met dieren te kiezen voor dierenwelzijn. Al dan niet vermeende rechten worden geschonden, maar welzijn wordt nagestreefd. Als de mens toch zijn eitje in de ochtend wenst, laat dit dan gebeuren met kippen die een goed leven hebben. Er zal sprake zijn van agressie, de kip kan niet ontsnappen en wordt als zij minder productief is afgemaakt. Het non agressie principe wordt dan een minimale of beperkte agressie principe naar dieren toe.

De menselijke genetische codering

Er is een randvoorwaarde in deze discussie die zelden genoemd wordt. De mens heeft honderdduizenden jaren als jager – verzamelaar geleefd. De jacht, het doden van dieren, en het opeten van dieren, zit in onze genetische codering ingebakken. Dit ontkennen, het opgeven van de jacht, het stoppen met doden en eten van dieren, is tegen natuurlijk. Biologisch en mentaal is strijd tegen dieren, ingebakken in ons bestaan. Net zoals we nog steeds een blinde darm hebben, zo is de mens genetisch gevormd om te jagen. Dit ontkennen is een deel van het wezen van de mens ontkennen. Dit ontkennen en tegen gaan zal voor spanningen zorgen.

Conclusie

Dierenrechten zijn tussen dieren onderling onnatuurlijk. De mens is ook een diersoort en is gewend te doden en dieren op te eten. Maar kan vanuit een moreel besef dieren met respect behandelen. Dit moet ieder mens voor zich uitmaken. Dat strijd tussen diersoorten en tussen mens en dier, de natuurlijke situatie is, betekent niet dat je als individu je daarbij moet neerleggen. Gelijk je kan kiezen andere mensen met respect en volgens het NAP te behandelen kan je de keuze maken dit door te trekken naar je relaties met dieren. Je kan dan gaan voor dierenwelzijn. Of veganist worden. Het is goed om hierover na te denken. Volgens mij hebben dieren geen rechten, maar kan een moreel mens zich wel plichten opleggen tegenover de dierenwereld en de natuur. En daarmee een zinvoller en mogelijk rijker leven hebben.

Meer hierover lezen? isbn 97890 351 3904 6. Titel: Bij de beesten af! hier voor minder dan een tientje te koop.